Het is niet makkelijk om een ziekte uit te roeien. In Nederland komen ziektes als tetanus en difterie nog maar sporadisch voor, maar ze zijn niet volledig verdwenen. Wereldwijd is alleen pokken uitgeroeid. Verder zijn we al jaren dichtbij het elimineren van polio, maar daar lijken de laatste loodjes veruit de zwaarste en kostbaarste. Hiv is een veel gebruikt voorbeeld om aan te tonen welke waarde innovatieve geneesmiddelen kunnen brengen voor de gezondheid van talloze patiënten. Dertig jaar geleden was hiv nog een dodelijke ziekte, ook in ons land. Inmiddels is het een chronische aandoening, dankzij steeds betere medicijnen. Experts durven zelfs al te spreken van de wereldwijde uitroeiing van die ziekte, door de progressie die gemaakt wordt bij de ontwikkeling van een vaccin. Ook bij malaria en tuberculose wordt hardt gewerkt aan het verbeteren en ontwikkelen van vaccins. Hoe is de waarde van zulke innovaties ooit te meten?
In Nederland kennen we het Rijksvaccinatieprogramma. Daardoor komen diverse ziektes in ons land al decennia niet meer voor. Dat is geweldig, maar juist door dat succes zijn we soms geneigd om te vergeten hoe groot de impact van die ziektes is, en hoe groot dus de waarde van vaccins is. Tegen die achtergrond zorgen zeer hardnekkige fabels, die op te veel websites worden gepresenteerd als waarheid, ervoor dat steeds meer ouders besluiten om hun kinderen niet meer te laten vaccineren. Dit heeft tot gevolg dat het risico op een uitbraak van bijvoorbeeld mazelen steeds groter wordt. Circa drie jaar geleden leidde zo’n uitbraak zelfs tot bijna tweehonderd ziekenhuisopnames van kinderen, en één sterfgeval.
Het uitroeien van ziektes als hiv, malaria en tuberculose met behulp van vaccins is iets waarover filantroop Bill Gates hardop durft te dromen. Dat zou wereldwijd een geweldige positieve impact hebben op gezondheid, levensverwachting en zorgbegrotingen. Dit zou het doel moeten zijn van alle partijen die zich inzetten voor publieke gezondheidszorg. Daarvoor is een gezamenlijk internationaal plan nodig. Bijvoorbeeld op initiatief van de GAVI, een internationaal publiek-private alliantie voor vaccins. Ik ben een groot voorstander van het uitroeien van zo veel mogelijk ziektes. Maar om dat te bereiken, moeten we eerst de fabels over vaccins uitroeien.
Tom Denee
voorzitter Young Innovators of Medicines
